Baku - city of contrasts / Baku - miasto kontrastów

 After few intense days in Paris and some calm time in an airport lounge due to our flight's delay, we landed in Baku. The airport was almost empty and one of the first things we saw was an ancient board with letters shifting with loud sound - so here we are, out of Europe. We were still foolish enough to order a taxi online, proudly ignoring a small crowd of taxi drivers that immediately surrounded us as soon as we exited the airport building. We were quickly reminded that what we got used to, doesn't apply in here - we were foreigners, so we had to pay more. Showing the price on my mobile's screen didn't help at all - the driver just turned around and brought us back to the starting point. So we gave up and went with one of the guys from the crowd, agreeing to pay a triple price - it was already 11 pm, we were too tired to negotiate and just wanted to get to our host's place. In the end the driver turned out to be a pretty nice guy, with his few English words and a handy translator we got to know few places around that were worth visiting and learned how to say "hello" and "thank you". Of course, he offered us a private  sightseeing tour at a special price and we saved his number "in case we needed anything", but he brought us to the place we wanted and charged the agreed amount of money. Quite good for a start. 

The flat of our host was located in a semi - finished block of flats, we could still smell the fresh paint and see bags of building materials laying around, but we got to know later, it was pretty normal in here. We had an interesting ride with a music elevator and managed to find the right flat - finally, we can get some rest. Our host (Ilkin) was so nice to prepare us some warm tea and delicious pumpkin soup. We just needed a quick, hot shower and even a single mattress on the floor was enough to satisfy us (well, at least me...) before we fell into a deep sleep.

We got to know quite few things about Baku and the history of Azerbaijan from Ilkin, and it was a good introduction to a slightly different reality we were abouts to face. The post - soviet, persian and turkish influences were mixed together, making the Azari culture very unique. Their language reminded me of turkish, but with random russian words fused into it and had some persian - like, throaty sounds. On the menu we could find turkish lentil soup, arabic - style pancakes (gutab) and slavic - style dumplings (dushbara) served right next to each other. This multicultural spirit was not what surprised me the most about Azerbaijan though. 

The first day out in the city and I could feel straight away that I was not in Europe anymore. We got into a local metro - built  in the 60s! - and I realised not only was I the only blonde, but also we were the only passengers wearing colourful clothes, everyone else was wearing different shades of black and grey. What added a bit of colour to the journey were music pieces played at every station - breaking the somewhat sad atmosphere. Getting out of the metro station was impressive in itself as well - the stairs were so steep we could barely see the exit far above us.

 

20 km walk around the city made me realise one major thing about Baku - it was truly a city of contrasts. Shiny skyscrapers, buildings of very original shapes, golden facades, huge fountains and impressive monuments right next to miserable neighbourhoods, abandoned construction sites, houses in ruin and piles of trash. The most expensive cars in the world next to ladas missing some parts. Old man selling toilet paper in front of a modern supermarket. Jewellery store with golden doors right next to a vibrant local market. Boulevard filled with fancy coffee shops crossing with a street full of street barbecue and kebab stands. People in designers clothes passing next to local vendors carrying huge bags of flour. Even the weather was changing within a moment from beautiful sunny day into a freezing windy afternoon. It seemed like everything had its place there, but it just didn't fit altogether.

The culinary side of Baku was much easier for me to digest, but it has its special ways, too. On our first attempt to get lunch, of course we ended up in a wrong part of the city, where there were no restaurants and we were desperately wandering in the narrow streets, hoping a perfect place would just magically appear on our way. We even tried asking a local guy, but he didn't understand what we wanted at all, so we just gave up and continued our search with the help of my not-so-smart phone. I found some place in the park, so we went there and found a place, but here didn't seem to be any entrance to the building. A man looked as us walking around the building and asked if we were looking for food. I'm sure it was clearly visible on my face, as I had already entered into starvation mode, so I followed him with big relief, when he guided us to a little room. It was located in a long building, next to several other similar rooms, each with a separate door. Inside there was a big table, several chairs, a heater and a TV. A waiter knocked on the door, brough us some water and left the menus. After a moment of hesitation, I just took a seat by the big table and started looking for something I could eat - my hunger won over the awkward feeling of being closed in this quiet room. We ordered many different local dishes and the food turned out to be really good. In the end we appreciated a warm, quiet place after walking in busy streets of Baku, but it was one of the weirdest restaurants I've ever been to. 

Luckily, breakfasts were much easier - in local cafes and bakeries we just had to point on the baked goods that looked the most appetizing (and hoping there was no meat in them) and order very familiar chai. We tried local pakhlava, beautiful shakerbura, badambura reminding me of French pastries and very surprising, savory shorgoghal. When the gluten overload started giving some warning signs, we decided that was time to go ;)

Sadly, this part turned out to be the most difficult one. Baku just wouldn't let us go... I have never missed a flight before and this time we were refused to board 2 planes and still had to negotiate to be let in the third one. After the second unsuccessful trip to the airport and my nervous breakdown something incredible happened, though. We were really frustrated and discouraged, coming back the second time to our host's place after saying 'goodbye' again. We decided to have a late dinner at a local falafel place just in front of her apartment. It didn't look especially encouraging, but it didn't matter to me anyway - I just wanted to fill my belly with something warm, go to sleep and forget about that horrible day. We ordered some food and warm milk tea and were just about to start eating when the man who served us started telling us his story. He seemed like a really cheerful person, so what he said shocked us even more. He was a Palestinian, used to be a really wealthy man - had a well prospering business, was taking business class planes and wearing expensive suits. Suddenly, when covid hit, he lost most of it - his business bankrupted, he has to send his employees away. He didn't give up at found alternative jobs, he had to swallow his pride, but he had a family to support, so even working in the kitchen didn't bother him so much. And then even worse came - his wife and children died from a bomb explosion in Palestine. He was left alone in the world, working in a small restaurant in a foreign country. He told us his story and then said 'but it's ok, the God is generous, I am here, alive and healthy, I have to be grateful for what I have.' I was left speechless with tears in my eyes and realise how ridiculous my frustration over the lost flight was at that moment. Suddenly, I realised how lucky I was to travel, to have the person I love right next to me and to live a life I chose to live. The story of Abdullah changed me that day. And the only thing he wanted is to share it, he didn't even accept payment for our dinner.

Finally, on the third attempt, we managed to leave Baku, the city that brought me so many different feelings. I did repeat many times that I would never come back, but it definitely taught me an important lesson, and I am grateful for this experience.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Po kilku intensywnych dniach w Paryżu i chwili relaksu w lotniskowym loung'u z powodu opóźnienia naszego lotu, wylądowaliśmy w Baku. Lotnisko było prawie puste, a jedną z pierwszych rzeczy, które zobaczyliśmy, była stara tablica z literami przeskakującymi się z głośnym klekotem - więc oto jesteśmy, poza Europą. Wciąż byliśmy na tyle naiwni, by zamówić taksówkę online, dumnie ignorując mały tłum taksówkarzy, który natychmiast nas otoczył, gdy tylko wyszliśmy z budynku lotniska. Szybko przypomniano nam, że to, do czego się przyzwyczailiśmy, nie ma tu zastosowania - byliśmy obcokrajowcami, więc musieliśmy zapłacić więcej. Pokazanie ceny na ekranie mojego telefonu w niczym nie pomogło - kierowca po prostu zawrócił i zawiózł nas z powrotem do punktu wyjścia. Poddaliśmy się więc i pojechaliśmy z jednym z mężczyzn z tłumu, zgadzając się zapłacić potrójną cenę - była już 23:00, byliśmy zbyt zmęczeni, aby negocjować i chcieliśmy tylko dostać się do mieszkania naszego gospodarza. Ostatecznie kierowca okazał się całkiem miłym facetem, z jego kilkoma angielskimi słówkami i podręcznym tłumaczem poznaliśmy kilka okolicznych miejsc wartych odwiedzenia i nauczyliśmy się mówić "cześć" i "dziękuję". Oczywiście zaproponował nam prywatne zwiedzanie w specjalnej cenie i zapisaliśmy jego numer "w razie gdybyśmy czegoś potrzebowali", ale zawiózł nas we wskazane miejsce i pobrał umówioną kwotę. Całkiem nieźle jak na początek. 

Mieszkanie naszego gospodarza znajdowało się w częściowo wykończonym bloku, wciąż czuliśmy zapach świeżej farby i widzieliśmy leżące wokół worki z materiałami budowlanymi, ale później dowiedzieliśmy się, że tutaj to nic niezwykłego. 

Mieliśmy ciekawą przejażdżkę windą z muzyką i udało nam się znaleźć właściwe mieszkanie - w końcu mogliśmy trochę odpocząć. Nasz gospodarz (Ilkin) był tak miły, że przygotował nam ciepłą herbatę i pyszną zupę dyniową. Potrzebowaliśmy tylko szybkiego, gorącego prysznica i nawet pojedynczy materac na podłodze wystarczył, aby nas zadowolić (no, przynajmniej mnie...), zanim zapadliśmy w głęboki sen.

Od Ilkina dowiedzieliśmy się kilku rzeczy o Baku i historii Azerbejdżanu i było to dobre wprowadzenie do nieco innej rzeczywistości, z którą mieliśmy się zmierzyć. Wpływy postsowieckie, perskie i tureckie mieszały się ze sobą, czyniąc kulturę Azari bardzo wyjątkową. Ich język przypominał mi turecki, ale z przypadkowymi rosyjskimi słowami i miał trochę perskich, gardłowych dźwięków. W menu mogliśmy znaleźć turecką zupę z soczewicy, arabskie naleśniki (gutab) i słowiańskie pierogi (dushbara) serwowane tuż obok siebie. Ten wielokulturowy styl nie był jednak tym, co najbardziej zaskoczyło mnie w Azerbejdżanie. 

Pierwszy dzień w mieście i od razu poczułam, że nie jestem już w Europie. 

Wsiedliśmy do lokalnego metra - zbudowanego w latach 60-tych! - i zdałam sobie sprawę, że nie tylko byłam jedyną blondynką, ale także byliśmy jedynymi pasażerami w kolorowych ubraniach, wszyscy inni byli ubrani w różne odcienie czerni i szarości. To, co dodawało trochę koloru do podróży, to utwory muzyczne odtwarzane na każdej stacji - przełamując nieco smutną atmosferę. Samo wyjście ze stacji metra również było imponujące - schody były tak strome, że ledwo widzieliśmy wyjście daleko nad nami. 

20-kilometrowy spacer po mieście uświadomił mi jedną ważną rzecz o Baku - to naprawdę miasto kontrastów. Błyszczące drapacze chmur, budynki o bardzo oryginalnych kształtach, złote fasady, ogromne fontanny i imponujące pomniki tuż obok nędznych dzielnic, opuszczonych placów budowy, domów w ruinie i stosów śmieci. Najdroższe samochody na świecie obok rozklekotanych ład. Staruszek sprzedający papier toaletowy przed nowoczesnym supermarketem. Sklep jubilerski ze złotymi drzwiami tuż obok tętniącego życiem lokalnego targu. Bulwar wypełniony eleganckimi kawiarniami krzyżujący się z ulicą pełną ulicznych stoisk z grillem i kebabem. Ludzie w designerskich ubraniach przechodzący obok lokalnych sprzedawców niosących ogromne worki mąki. Nawet pogoda zmieniała się w ciągu chwili z pięknego słonecznego poranka w mroźne wietrzne popołudnie. Wydawało się, że wszystko ma tam swoje miejsce, ale po prostu nie pasowało do siebie.

Kulinarna strona Baku była dla mnie znacznie łatwiejsza do strawienia, ale miała też swoje specjalne cechy. 

Podczas naszej pierwszej próby zjedzenia lunchu, oczywiście znaleźliśmy się w złej części miasta, gdzie nie było żadnych restauracji i rozpaczliwie błąkaliśmy się po wąskich uliczkach, mając nadzieję, że idealne miejsce po prostu magicznie pojawi się na naszej drodze. Próbowaliśmy nawet zapytać miejscowego, ale on w ogóle nie rozumiał o co nam chodzi, więc poddaliśmy się i kontynuowaliśmy poszukiwania z pomocą mojego niezbyt inteligentnego telefonu. Znalazłam jakieś miejsce w parku, więc poszliśmy tam i znaleźliśmy lokal, ale nie było żadnego wejścia do budynku. Jakiś mężczyzna patrzył, jak chodzimy wokół budynku i zapytał, czy chcemy coś zjeść. Jestem pewna, że było to wyraźnie widoczne na mojej twarzy, ponieważ weszłam już w tryb głodu, więc podążyłam za nim z wielką ulgą, gdy poprowadził nas do małego pokoju. Znajdował się on w długim budynku, obok kilku innych podobnych pomieszczeń, każde z osobnymi drzwiami. W środku znajdował się duży stół, kilka krzeseł, grzejnik i telewizor. Do drzwi zapukał kelner, przyniósł nam wodę i zostawił menu. Po chwili wahania po prostu zajęłam miejsce przy dużym stole i zaczęłam przeglądać kartę - mój głód zwyciężył nad niezręcznym uczuciem zamknięcia w tym cichym pomieszczeniu. Zamówiliśmy wiele różnych lokalnych potraw, a jedzenie okazało się naprawdę dobre. Ostatecznie doceniliśmy to ciepłe, ciche miejsce po spacerze ruchliwymi ulicami Baku, ale była to jedna z najdziwniejszych restauracji, w jakich kiedykolwiek byłam. 

Na szczęście śniadania były znacznie łatwiejsze - w lokalnych kawiarniach i piekarniach musieliśmy po prostu wskazywać palcem wypieki, które wyglądały najbardziej apetycznie (i mieć nadzieję, że nie ma w nich mięsa) i zamawiać bardzo znajomy chai. Spróbowaliśmy lokalnej pakhlavy, pięknej shakerbury, badambury przypominającej mi francuskie wypieki i bardzo zaskakującego, pikantnego shorgoghala. Kiedy przeciążenie glutenem zaczęło dawać się we znaki, zdecydowaliśmy, że czas się zbierać ;)

Niestety, ta część okazała się najtrudniejsza. Baku po prostu nie chciało nas wypuścić... Nigdy wcześniej nie spóźniłam się na lot, a tym razem odmówiono nam wejścia na pokład dwóch samolotów i wciąż musieliśmy negocjować, aby wpuszczono nas do trzeciego. Po drugiej nieudanej podróży na lotnisko i moim załamaniu nerwowym stało się jednak coś niesamowitego. Byliśmy naprawdę sfrustrowani i zniechęceni, wracając po raz drugi do domu naszej gospodyni po ponownym pożegnaniu. Postanowiliśmy zjeść późną kolację w lokalnej knajpce z falafelami tuż przed jej mieszkaniem. Nie wyglądała jakoś szczególnie zachęcająco, ale i tak nie miało to dla mnie znaczenia - chciałam po prostu zjeść coś ciepłego, pójść spać i zapomnieć o tym okropnym dniu. Zamówiliśmy jedzenie i ciepłą herbatę z mlekiem i właśnie mieliśmy zacząć jeść, gdy mężczyzna, który nas obsługiwał, zaczął opowiadać nam swoją historię. Wydawał się naprawdę pogodną osobą, więc to, co powiedział, zszokowało nas jeszcze bardziej. Był Palestyńczykiem, kiedyś był naprawdę bogatym człowiekiem - miał dobrze prosperujący biznes, latał samolotami w biznes klasie i nosił drogie garnitury. Nagle, gdy uderzył COVID, stracił prawie wszystko - jego firma zbankrutowała, musiał odesłać swoich pracowników. Nie poddał się jednak i znalazł alternatywną pracę, musiał przełknąć dumę, ale miał na utrzymaniu rodzinę, więc nawet praca w kuchni nie przeszkadzała mu tak bardzo. A potem przyszło jeszcze gorsze - jego żona i dzieci zginęły w wyniku wybuchu bomby w Palestynie. Został sam na świecie, pracując w małej restauracji w obcym kraju. Opowiedział nam swoją historię, a potem powiedział: "ale wszystko jest w porządku, Bóg jest hojny, jestem tutaj, żywy i zdrowy, muszę być wdzięczny za to, co mam". Zaniemówiłam ze łzami w oczach i zdałam sobie sprawę, jak śmieszna była w tym momencie moja frustracja z powodu utraconego lotu. Nagle zdałem sobie sprawę, jakie mam szczęście, że mogę podróżować, mieć ukochaną osobę tuż obok siebie i żyć życiem, które wybrałem. Historia Abdullaha zmieniła mnie tego dnia. A jedyną rzeczą, którą chciał się podzielić, była jego historia, nawet nie przyjął zapłaty za naszą kolację.

W końcu, przy trzeciej próbie, udało nam się opuścić Baku, miasto, które przyniosło mi tak wiele różnych odczuć. Wielokrotnie powtórzyłam, że nigdy tam nie wrócę, ale zdecydowanie dało mi ważną lekcję i jestem wdzięczna za to doświadczenie.